Page 25 - 251. sayı Temmuz-Ağustos 2015

ODTÜLÜ’LERBÜLTENİ
DERNEKTEN ODTÜ MEZUNLARI DERNEĞİ

Agora (şehir çarşısı) örneklerinin en büyüklerinden biri
olarak (170mx240m), M.S.60’da meydana gelen dep-
remle tekrar imar edilen şehirde Frontinus Caddesi’yle
doğudaki tepenin yamaçları arasında kalan alanda
inşa edilmiştir. Bu alan eskiden şehir dışında kalan
mezarlığın ve atölyelerin bulunduğu bir alandı.

Gymnasium’un da (sportif-zihinsel etkinliklerin yapıl-
dığı yer) M.S.1. Yy.’da yapıldığı düşünülmektedir.
Hierapolis’teki ilk tiyatro Helenistik Dönem’de vadide
yapılmış, vadiye akan sel suları ve depremlerle de tah-
rip olmuştur. Flaviuslar Dönemi’nde M.S.62’de Apollon
Tapınağına yakın bir yerde yeni tiyatro inşa edilmeye
başlanmış, Septimius Severus zamanında, M.S. 206-208
yıllarında bitirilmiştir. Kireçtaşından yapılmış ve yüzey
alanları mermerle kaplanmıştır. Çift diazomalı (otur-
ma sıralarını yatay olarak bölen yürüyüş yolu) olup, toprak künklerle şehrin sokak-
seyircilerin oturduğu basamaklı bölüm olan cavea’da larına bağlanmakta, daha kü-
50 oturma sırası bulunmaktadır. Bu sıralar 8 merdiven çük çaplı künklerle de evlere
sırasıyla (kerkides), 9 bölüme bölünmüştür. Alt sıranın dağıtılmaktaydı.
orta kısmı kraliyet locası olarak düzenlenmiştir. Sahne
kısmı üç katlı olup, kabartmalı frizlerle bezeliydi. M.S. M.S.1. Yy.’a tarihlenen, M.S.3.
4.-5. Yy.’da su gösterileri için orkestra kısmı havuza Yy.’da değişiklikler yapılan
dönüştürülmüştür. Tiyatrosunun 9.500 kişilik olmasın- ve teraslar üzerinde bulunan
dan hareketle, şehir nüfusunun 95.000 veya 100.000 Apollon Kutsal Alanı’nın te-
olduğu tahmin edilmektedir. rasları birbirine mermer mer-
divenle bağlanmaktaydı. Alt-
Kapı binasıyla birlikte M.S.1. Yy.’da yapıldığı düşünü- taki teras Dor, Büyük Apollon
len l4 metre genişliğindeki Frontinus caddesinin orta- Tapınağı’ysa Ion düzeninde mermer sütunlarla çev-
sından, üzeri kapak taşları ile kapalı bir kanalizasyon rilmişti. Kehanet merkezi olarak da tanımlanan yapı
sistemi geçmekteydi. Caddenin her iki tarafında 170 Plutonium’u da kapsamaktaydı. Kuzeyde üçüncü bir
metre boyunca dükkânlar, depolar ve evler bulunmak- yapının varlığı da tespit edilmiştir.
taydı. M.S.5.-6. Yy.’da ilave edilen başka yapılar nede-
niyle, caddenin genişliği 8 metreye kadar azalır. Nekropolde tümülüs, ev ve lahit tipi mezarlar olup,
mezarlık alanı 2 Km. kadar kuzeye doğru yayılmıştır.
M.S.82-83’de yaptırılan ve Domitian veya Frontinus
kapısı olarak adlandırılan kapı şehrin kuzey girişinde M.S.5. Yy.’da, şehrin kuzey, güney ve doğu tarafı 24 ku-
olup, iki yanında yer alan daire planlı kuleleriyle üç leli surlarla çevrilmiştir. Ana caddeye açılan kuzey ve
gözlü yapıdadır. Frontinus kapısı yakınında yer alan ve güney anıtsal kapılarıyla, iki küçük kapı olmak üzere
M.S.3.yy.’da yapılan hamam, M.S.5. Yy.’dan sonra apsis şehrin 4 girişi vardır.
ilave edilerek 3 nefli bir bazilikaya dönüştürülmüştür. Devşirme taşların da kullanıldığı Selçuklu Dönemi
3 nefli Direkli Kiliseyse M.S.3. Yy.’a tarihlenmektedir. kale kalıntıları mevcuttur.
M.S.2. Yy.’da tamamlanan Büyük Hamamsa, günümüz- Bölgede İtalyan ve Pamukkale Üniversitesi Arkeoloji
de müze olarak hizmet vermektedir. Heyeti kazılara devam etmektedir.
Apollon Tapınağı’nın yakınlarındaki çeşme binası Tüm fotoğraflar N. Katrancıgil’e ait olup, kullanım hakları
(Nymphaeum, M.S.3. Yy.) yanısıra, Tritonlu Çeşme kendisine aittir.
Binası da görkemli bir anıtsal yapıydı. Yapı caddeye
açılan 70 metre uzunluğunda havuzdan ve nişlerin Kaynaklar:
kazıldığı iki kıvrımdan oluşmuştur. Kabartmalarla ve “Hierapolis Tiyatro Kabartmaları”, Nizami Çubuk, Arkeo-
nişlerde bulunan heykellerle süslüydü. Mimari özellik- loji ve Sanat Yayınları, 2008
leri ve bir arşitrav üzerine yazılı İmparator Alexander
Severus’a ithaf nedeniyle, çeşme M.S.3. Yy.’ın ilk yarı- “Anadolu Uygarlıkları”, Ord. Prof. Dr. Ekrem Akurgal,
sına tarihlenmektedir. Şehirde yapımı M.S.1. Yy.’a tarih- NET turistik Yayınlar, 1.baskı 1988, 9.baskı 2007
lenen ve depremle yıkılmış olan bir latrina da (umumi “Antik Kentleri Gezme ve Anlama Rehberi Ege”, Devrim
tuvalet binası) bulunmaktaydı. Erşen, Ekin Yayın, 2007
“Gezi Türkiye Tatil Rehberi”, Ekin Grubu, 2010
Kuzeyde Pamukkale’yle Karahayıt arasındaki mevkîden
ve doğuda da Güzelpınar’dan kapaklı su kanallarıyla http://www.pamukkale.gov.tr/tr/Antik-Kentler/Pamukka-
şehre içme suyu getirilmekteydi. Su kanalları şehrin le-Hierapolis
doğusundaki tepenin üzerinde bulunan merkezi filtre http://tr.wikipedia.org/wiki/Hierapolis
odasına ulaşmaktaydı. Bu merkezden çıkan su, pişmiş http://www.kulturvarliklari.gov.tr/TR,104332/hierapolis-
kazilari-devam-ediyor.html

23
SAYI 251